Górna Helota (Horná Lehota)
   Tekst
   Mapa
   Google Mapa
   
Na Horehroníu, 5 km od Podbrezowej 640 m n.p.m. znajduje się wieś Górna Lehota. W 1406 roku została nazwana wsią Lupczańskiego państwa a do połowy XVI wieku na jej terenie wydobywane było złoto.
   
Na początku XX wieku była tu silna emigracja. Miejscowi handlarze sprzedawali koronki i druciarski towar na Węgrzech, na całym półwyspie bałkańskim, w Lombardii i Rosji. Z tego okresu pochodzą we wsi drewniane, zrębowe domy.
   
We wsi znajduje się rzymskokatolicki, barokowy kościół z XVII wieku i murowana dzwonnica z drewnianą nadbudową z 1789. Pod dzwonnica jest pomnik dedykowany Samowi Chalupce, który urodził się w 1812 roku w tutejszej ewangelickiej parafii. Sam Chalupka - autor baśni „Mor ho!“ jest pochowany na miejscowym cmentarzu. Przy parafii, w której się urodził znajduje się ewangelicka świątynia tolerancji z 1791 roku. W środku wsi jest architektoniczny, interesująco rozwiązany architektonicznie Dom pogrzebowy.
   
Przy Górnej Lehocie jest najważniejsza archeologiczna lokalizacja Horehronia „Hrádok“ objęty ochroną zabytek kultury z wczesnej i późnej epoki brązu. Był tu stołeczny i handlowy ośrodek, część systemu wyżynnych grodzisk na Horehroniu.